Demencja a Alzheimer - jakie są różnice? Jak je rozpoznać?

Postępujący proces starzenia się organizmu prowadzi do stopniowego pogorszenia sprawności poznawczej i ograniczenia możliwości ruchowych. Dla wielu osób różnice między demencją a Alzheimerem są wręcz niedostrzegalne. Co gorsza, często wykorzystują się każdą z nazw zamiennie, choć w praktyce są to zgoła odmienne problemy. Czym się różni demencja od Alzheimera?

Różnica między demencją a Alzheimerem – diabeł tkwi w szczegółach

Choć przez szereg lat nie dostrzegano istotnych odmienności pomiędzy Alzheimerem a demencją, to wraz z rozwojem nauk medycznych udało się uchwycić istotne różnice pomiędzy nimi. Tym sposobem udało się rozwiać pewne wątpliwości. Choć terminy terminy są do siebie podobne, to jednocześnie odnoszą się do innych problemów. Przede wszystkim choroba Alzheimera może doprowadzić do rozwoju demencji. Natomiast demencja nie zawsze stanowi rezultat tego schorzenia, a jej przyczyny mogą być zupełnie inne. Kolejną sprawą są objawy. Tutaj również istnieją pewne rozbieżności pomiędzy demencją starczą a Alzheimerem. O ile demencja dotyczy w głównej mierze funkcji kognitywnych, tak Alzheimer dodatkowo obejmuje niezdolność do wykonywania niektórych podstawowych czynności dnia codziennego.

Alzheimer a demencja – różne przyczyny, podobny problem

W przypadku zespołu otępiennego – demencji – choroba Alzheimera jest uznawana za jedną z najczęstszych przyczyn. Wedle aktualnego stanu wiedzy ponad 50% przypadków demencji starczej jest rezultatem Alzheimera. Niemniej jednak szereg otępień może być wynikiem innych schorzeń o charakterze neurodegeneracyjnych. Wśród nich należy wymienić np. chorobę Parkinsona, Creutzfeldta-Jakoba czy pląsawice Huntingtona. Demencja starcza można nastąpić także wskutek wtórnych zmian zwyrodnieniowych m.in. wskutek przebytego udaru niedokrwiennego lub krwotocznego, alkoholowego uszkodzenia mózgu bądź poważnego urazu czaszkowo-mózgowego. Ponadto do innych czynników ryzyka zalicza się traumatyczne przeżycia, siedzący tryb życia, nieprawidłową dietę oraz choroby metaboliczne (np. cukrzyca).

Wspomniane wyżej czynniki ryzyka mogą też zwiększać szansę rozwoju choroby Alzheimera. Jednak w przypadku tego schorzenia istotą problemu jest nadmierne odkładanie się struktur białkowych: β-amyloidu i tau. Białka te przyczyniają się do powstawania tzw. blaszek starczych, co sprzyja niszczeniu neuronów i tym samym upośledzenia prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Wynika to w głównej mierze z faktu, że zmniejszenie liczby neuronów oznacza zaburzenie równowagi neuroprzekaźnikowej – neurotransmitery są substancjami, które odpowiadają za przekazywanie informacji nerwowych pomiędzy komórkami układu nerwowego. Mniejsza liczba neuronów oznacza m.in. problemy z pamięcią, trudności z kojarzeniem faktów.

Pierwsza różnica pomiędzy demencją starczą a Alzheimerem dotyczy więc przyczyn i istoty choroby. Demencja to stan patologiczny, który w pewnych przypadkach (np. udaru) może być tymczasowy i odwracalny. Natomiast choroba Alzheimera to schorzenie neurodegeneracyjne, którego dokładny mechanizm powstawania wciąż pozostaje niejasny.

Czym różni się demencja od Alzheimera w zakresie objawów?

Symptomy demencji starczą dotyczą w głównej mierze sfery poznawczej i sprawności poznawczej. W początkowych etapach są to problemy z zapamiętywaniem i częstsze zapominanie, co z biegiem czasu zaczyna ewoluować. Seniorom zaczynają doskwierać kłopoty w postaci:

Częstszego gubienia przedmiotów.
Postępującego wycofania społecznego.
Niezdolności do wykonywania poleconych zadań.
Pogorszonego samopoczucia (m.in. apatia, drażliwość, skłonność do depresji).
Dezorientacja w czasie i przestrzeni (np. trudność w określeniu dnia tygodnia lub rozpoznaniu miejsca).

Różnica między demencją a Alzheimerem w kwestii objawów polega na tym, że procesy neurodegeneracyjne Alzheimera obejmują też szereg innych funkcji. Zespół otępienny wywołany tego typu problemem najczęściej powoduje upośledzenie mowy, czego pierwszym sygnałem jest trudność z przypomnieniem i użyciem odpowiedniego słowa w czasie rozmowy. Problem ten przeważnie pogłębia się do tego stopnia, że mowa seniora przestaje być składna i sensowna. Oprócz tego w chorobie Alzheimera następuje wiele innych zaburzeń:

Pogorszenie równowagi.
Trudności z połykaniem.
Brak umiejętności samodzielnej zmiany pozycji.
Problemy z chodem np. spowolnienie i zborność ruchowa.
Pozbawienie zdolności do wykonywania precyzyjnych i złożonych czynności ruchowych.

Ograniczenia na poziomie mentalnym i ruchowym sprawiają, że seniorzy z chorobą Alzheimera tracą samodzielność w zakresie wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego. Dowodem tego jest fakt, że osoby starsze ze zdiagnozowanym i zaawansowanym Alzheimerem nie są w stanie np. czytać, pisać, korzystać z toalety, ubierać się, czy przyjmować leków. Dlatego też u większości pacjentów z czasem pojawia się konieczność skorzystania z całodobowej opieki.

MEDICUS – diagnostyka oraz leczenie demencji i Alzheimera

Firma Medicus oferuje usługi prywatnych wizyt lekarskich z dojazdem do domu pacjenta na terenie Krakowa i najbliższych okolic. Profesjonalny zespół, w którego składzie znajdują się m.in. gerontolodzy, psychiatrzy i neurolodzy, przeprowadzą odpowiednie badania, aby znaleźć różnice między demencją a Alzheimerem. Dzięki właściwie postawionej diagnozie rośnie szansa, aby rozpocząć niezbędne leczenie i tym samym ograniczyć przedwczesne postępowanie choroby. Skontaktuj się z nami, aby zarezerwować termin wizyty.

Bibliografia:

Corey-Bloom, Jody. „ABC choroby Alzheimera: zmiany poznawcze i ich leczenie w chorobie Alzheimera i pokrewnych demencjach”. International psychogeriatrics 14.S1 (2002): 51-75.
Mazurek, Marek, Ewa Papuć, and Konrad Rejdak. „Demencja – problemy diagnostyczne i terapeutyczne.” Wiadomości Lekarskie 71.6 (2018): 1235-1238.
Mizerska, Krystyna. „Zaburzenia procesów poznawczych pacjentów z demencją starczą oraz Chorobą Alzheimera a obciążenie psychofizyczne opiekunów.” Periodyk Naukowy Akademii Polonijnej 15.4 (2015): 125-36.
Olayinka, Olaniyi O., and Nadine N. Mbuyi. „Epidemiology of dementia among the elderly in Sub‐Saharan Africa.” International Journal of Alzheimer’s disease 2014.1 (2014): 195750.
https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151134,choroba-alzheimera