Zawroty głowy u starszej osoby — co może być ich przyczyną i jak sobie z nimi radzić?

Seniorzy borykają się z wieloma problemami zdrowotnymi, które wynikają m.in. z podeszłego wieku. Część z nich mogą powodować spore trudności w zakresie codziennego funkcjonowania. Zawroty głowy u osób starszych mogą przybierać różne formy oraz wynikać z szeregu innych dolegliwości. Co stanowi ich przyczynę? Jak należy sobie z nimi radzić?

Czym są zawroty głowy u osób starszych?

Pojęcie zawrotów głowy jest ciężkie do pełnego zdefiniowania. Niekiedy mówi się, że są to zaburzenia związane z orientacją w przestrzeni i prawidłowym postrzeganiem. Inni tłumaczą ten termin jako problem dotyczący właściwego odczucia położenia ciała w przestrzeni, co może skutkować utratą stabilności i zaburzoną równowagą.

Termin zawroty głowy jest także często wykorzystywany w kontekście różnorodnych dolegliwości i nieprawidłowości dotyczących m.in. koncentracji, równowagi, poruszania się czy widzenia.

Zawroty głowy u starszej osoby mogą stanowić rezultat szeregu czynników. Nie zawsze muszą stanowić rezultat problemów zdrowotnych, a po prostu efekt postępującego procesu starzenia się organizmu.

Rodzaje zawrotów głowy u starszej osoby

Zawroty głowy u osób starszych i nie tylko można podzielić na cztery pomniejsze typy.

1. Vertigo, czyli zawroty głowy występujące wraz z iluzorycznym wirowaniem otoczenia lub ciała względem otoczenia.
2. Persyncope to stan przedomdleniowy, który polega na szybko narastającym uczuciu osłabienia.
3. Disequilibrium to nazwa dla zaburzeń równowagi ze współtowarzyszącym poczuciem braku stabilności ciała.
4. Lightheadedness będące po prostu oszołomieniem i dezorientacją.

Powyższe typy zawrotów głowy można dodatkowo przypisać do dwóch grup. Pierwszą są zawroty układowe, w których dominuje wrażenie wirowania. Drugą stanowią zawroty nieukładowe, które są znacznie łagodniejsze i raczej odnoszą się do różnorodnych problemów z utrzymaniem równowagi lub poczuciem niepewności.

Jakie są przyczyny zawrotów głowy u osób starszych?

Seniorzy niezwykle często borykają się z problemem zawrotów głowy. Podeszły wiek i związana z nim wielochorobowość sprawiają, że niejednokrotnie jest to przypadłość o charakterze multiwymiarowym. Oznacza to, że przyczyny zawrotów głowy u osób starszych mogą być wywołane przez kilka potencjalnych czynników.

Jedną z najpopularniejszych przyczyn są zaburzenia dotyczące funkcjonowania układu równowagi (układu przedsionkowego). Układ ten składa się z dwóch części:

1. obwodowej – błędnik i nerw przedsionkowy;
2. ośrodkowej – jądra przedsionkowe pnia mózgu, jądra podkorowe, ośrodki korowe oraz móżdżek.

Niemniej jednak istnieje szereg innych czynników prowadzących do występowania zawrotów głowy. Wśród nich należy wymienić:

• Choroby psychiczne np. depresja;
• Zaburzenia widzenia i wady wzroku;
• Choroby metaboliczne np. cukrzyca;
• Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego;
• Pierwotne lub przerzutowe zmiany nowotworowe;
• Problemy hormonalne np. niedoczynność tarczycy;
• Zmiany neurodegeneracyjne np. choroba Alzheimera;
• Niedobory witamin i minerałów np. witamin B, magnezu;
• Zaburzenia neurologiczne np. migreny, urazy czaszkowo-mózgowe;
• Choroby serca i układu krążenia np. nadciśnienie tętnicze, zwężenie tętnicy szyjnej;
• Schorzenia laryngologiczne np. zapalenie trąbki słuchowej, nadmiar nagromadzonej woskowiny usznej.

Prawie 20% seniorów cierpi na multisensoryczne zawroty głowy, czyli tzw. prezbistazje. To wynik równoczesnego procesu starzenia się organizmu i zmian degeneracyjnych, które dotyczą narządu wzroku, czucia głębokiego i układu przedsionkowego.

Ponadto warto pamiętać, że zawroty głowy u starszej osoby mogą być rezultatem stosowania niektórych leków np. lewodopy, diuretyków, leków przeciwlękowych, niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Czy zawroty głowy podczas wstawania są niebezpieczne?

Pojawienie się zawrotów głowy podczas wstawania nie jest niczym zaskakującym w przypadku osób starszych. Wielu seniorów może cierpieć z powodu hipotonii ortostatycznej – nagłego obniżenia ciśnienia wskutek przyjęcia pozycji stojącej. Hipotonia może mieć różnorodne podłoże m.in. kiepskie nawodnienie, przebyte urazy, stosowanie niektórych leków czy choroby neurologiczne.

Zawroty głowy u starszej osoby w trakcie prób pionizacji mogą być niebezpieczne ze względu na realne ryzyko utraty równowagi i upadków. Co więcej, hipotonia potęguje ryzyko różnorodnych zaburzeń o charakterze sercowo-naczyniowym, np. zawału mięśnia sercowego.

Co pomaga na zawroty głowy – domowe sposoby

Istnieje kilka prostych sposobów, które co prawda nie rozwiążą problemu, ale pomogą uporać się z występującym dyskomfortem.

• Kofeina lub yerba mate pomagają zwiększyć ciśnienie i dodają energii.
• Ekstrakt z miłorzębu japońskiego ma wartościowy wpływ na poprawę krążenia mózgowego.
• Magnez wraz z witaminami z grupy B wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
• Spożycie imbiru pozwala zminimalizować nudności i zapobiec wymiotom współtowarzyszącym zawrotom głowy.

Warto jednak pamiętać, że domowe sposoby na zawroty głowy u osób starszych mogą niestety okazać się niebezpieczne dla seniora. Powodem jest polifarmakoterapia, czyli stosowanie przez seniorów dużej ilości leków na wszystkie występujące dolegliwości. To z kolei potęguje ryzyko występowania interakcji środków farmakologicznych ze wspomnianymi produktami, co w konsekwencji może doprowadzić np. do nasilenia działania leku i występowania skutków ubocznych.

MEDICUS – diagnostyka i leczenie zawrotów głowy u starszej osoby

Dla określenia dokładnej przyczyny zawrotów głowy u osób starszych i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia konieczna jest wizyta u specjalisty. Niestety seniorzy mogą mieć problem z pojawieniem się w gabinecie lekarskim.

Firma Medicus oferuje usługę profesjonalnych wizyt z dojazdem do domu pacjenta. Doświadczona kadra specjalistów z różnych dziedzin medycyny umożliwia przeprowadzenie dokładnej diagnostyki. Tym sposobem seniorzy mogą rozpocząć niezbędną terapię. Domowa opieka lekarska jest realizowana na terenie Krakowa i najbliższych okolic. Osoby zainteresowane rezerwacją terminów zachęcamy do kontaktu.

Bibliografia:

1. Gryglewska B. „Zawroty głowy i upadki u osób w starszym wieku – wybrane zagadnienia praktyczne.” Aktualności Neurologiczne 2018, 18(1): 40-46.
2. Katsarska A. „Zawroty głowy u osób starszych – doświadczenie kliniczne.” Polski Przegląd Neurologiczny 2009, 5(1): 47-50.
3. Świętek M., et al. „Zawroty głowy u starszych pacjentów – problem interdyscyplinarny.” Gerontologia Polska 2019, 27: 157-162.
4. https://podyplomie.pl/stanynaglepodyplomie/34448,nagle-zawroty-glowy-przyczyny-i-postepowanie

[dostęp: 5.04.2024]