Duszności u osoby starszej – jakie mogą być przyczyny?

Przyczyny duszności

W przeważającej liczbie przypadków przyczyną duszności u osoby starszej jest postępujący proces starzenia się organizmu. Wraz z wiekiem dochodzi do zmian anatomiczno-funkcjonalnych, których przejawami są m.in. ograniczona ruchomość klatki piersiowej, stopniowy spadek sprężystości miąższu płucnego, obniżenie pojemności dyfuzyjnej płuc czy osłabienie siły mięśni oddechowych. Efektem tego jest pogorszenie wydolności oddechowej, co niezwykle często wiąże się z wieloma innymi chorobami występującymi u seniorów.

Duszności mogą występować w trzech postaciach:

• ostrej – gdzie objawy pojawiają w zaledwie kilka minut,

• podostrej – symptomy ujawniają po kilku godzinach lub dniach,

• przewlekłej – towarzyszą choremu cyklicznie i przez dłuższy czas.

Każdy z powyższych typów może być uwarunkowany innymi problemami, ale wszystkie są bezpośrednio związane z chorobami pulmonologicznymi. Niejednokrotnie choroby układu oddechowego są powiązane z gorszym stanem i wszelkimi zaburzeniami sercowo-krążeniowymi np. chorobą wieńcową czy nadciśnieniem tętniczym. Idealnym przykładem jest astma czy też duszność sercowa, którą fachowo określa się mianem napadowej duszności nocnej. Jest to choroba uwarunkowana niewydolnością lewej komory serca, co wywołuje jej niedokrwistość i prowadzi do przekrwienia drugiej komory. Wynikiem tego jest upośledzenie krążenia, które wywołuje napady duszności w porze nocnej – przeważnie wybudzające chorego ze snu.

Przykładowe przyczyny występowania duszności u seniora:

• sarkoidoza,

• mukowiscydoza,

• odma opłucnowa,

• astma oskrzelowa,

• rozstrzenie oskrzeli,

• przewlekłe zapalenie płuc,

• gromadzenie się płynu w opłucnej,

• choroba nowotworowa dróg oddechowych,

• przewlekła choroba obturacyjna płuc (POChP),

• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) w obrębie odcinka piersiowego.

Warto też dodać, że duszność u osoby starszej może stanowić powikłania takich chorób jak cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, otyłość czy choroba refluksowa przełyku. Ponadto w wielu przypadkach duszności mogą być następstwem wieloletniej ekspozycji układu oddechowego na działanie niekorzystnych czynników środowiskowych np. oddychania powietrzem zanieczyszczonym przez chemikalia lub pyły.

Duszności – objawy

Praktycznie każdy epizod duszności u seniora czy osoby młodej przebiega z innymi symptomami wskazującymi na choroby układu oddechowego. Niemniej jednak obraz kliniczny pacjenta jest ściśle związany z przyczyną występowania problemów duszności. Mowa tu m.in. o bólu i uczuciu ściskania w obrębie klatki piersiowej, odkrztuszaniu nadmiernie produkowanej plwociny czy krwiopluciu, świszczącym oddechu czy słyszalnym trzeszczeniu w momencie osłuchiwania pacjenta. Duszności bez kaszlu są bardzo rzadkie, ale niewykluczone – warto pamiętać, że chorzy muszą być leczeni w sposób indywidualny i nie wedle schematów.

Oprócz typowych symptomów, należy zwrócić uwagę na tzw. alarmowe objawy duszności. Ich pojawienie się stanowi istotny sygnał dla chorego i lekarza, że przyczyna problemu występuje w zaawansowanej formie i może stanowić realne zagrożenie dla zdrowia. Mowa tu o takich elementach jak:

• sinica,

• duszności w spoczynku,

• szybkie tempo narastania utraty tchu,

• epizody zaburzeń świadomości lub omdleń,

• zaburzenia rytmu serca o charakterze tachykardii (częstoskurczu),

• wzmożonym i widocznym zaangażowaniu pomocniczych mięśni oddechowych (np. zębaty przedni, mostkowo-obojczykowo-sutkowy, dźwigacz łopatki).

Diagnostyka duszności u seniora – jakie badania wykonać?

Kluczową rolę w procesie leczenia odgrywa diagnostyka. Na podstawie wykonanych badań lekarz jest w stanie określić przyczynę występowania duszności u osoby starszej i w ten sposób wykluczyć inne przypuszczalne problemy. Dzięki temu specjalista może zaplanować odpowiednie leczenie, aby zagwarantować choremu najskuteczniejsze sposoby do walki z występującymi dolegliwościami. Podstawą jest oczywiście badanie przedmiotowe chorego przy użyciu stetoskopu czyli osłuchiwanie serca i płuc. Oprócz tego lekarz może zlecić wykonanie poszerzonej diagnostyki, co gwarantuje jeszcze większą precyzję w różnicowaniu schorzenia z pozostałymi jednostkami chorobowymi. Polecane badania to:

• USG opłucnej,

• bronchoskopia,

• biopsja opłucnej,

• angiografia płucna,

• test spirometryczny,

• analiza gazometryczna,

• zdjęcie RTG klatki piersiowej.

MEDICUS – domowa diagnostyka i leczenie duszności u osoby starszej

Osoby starsze z Krakowa i okolic, które borykają się z problemem duszności i innymi przypadłościami dotyczącymi układu oddechowego, mogą skorzystać z prywatnej praktyki lekarskiej Medicus. To zespół wykwalifikowanych specjalistów z różnych dziedzin medycyny, którzy oferują profesjonalną diagnostykę stanu pacjenta m.in. EKG metodą Holtera, USG czy analizę laboratoryjną. Medicus jest idealną opcją dla seniorów – dojazd profesjonalnego lekarza do miejsca zamieszkania stanowi prawdziwe ułatwienie dla osób w podeszłym wieku. W celu uzyskania dokładnych informacji lub umówienia wizyty zapraszamy do kontaktu telefonicznego.

Bibliografia:

1. Folga A. „Różnicowanie przyczyn duszności.” Choroby Serca i Naczyń 2014, 11(6): 364-367.

2. Kozielski J. „Diagnostyka duszności w chorobach płuc.” Folia Cardiologica 2013, 8(B): 2-8.

3. Klimiuk K., et al. „Problemy diagnostyczne i terapeutyczne wybranych chorób układu oddechowego u osób w podeszłym wieku.” Gerontologia Polska 2011, 19(1): 7-15.