Zaćma – jak ją rozpoznać?

Problemy z prawidłowym funkcjonowaniem narządu wzroku i niedowidzenie, to niezwykle częste niedogodności u osób starszych. W podeszłym wieku mogą nastąpić początki zaćmy – wyjątkowo niebezpiecznej choroby, która może doprowadzić do całkowitej utraty zdolności widzenia. Co to jest zaćma i co jest jej przyczyną? Jakie są objawy zaćmy u seniora? Czy zaćma oka może zostać wyleczona?

Zaćma – co to za choroba?

Zaćma oka jest chorobą narządu wzroku, która może obejmować część lub całą soczewkę. Istotą katarakty, bo tak również nazywa się zaćmę, jest proces zmętnienia soczewki. Schorzenie to występuje w dwóch typach:

  • statycznym – zmiana nie postępuje i ma charakter stały,

  • postępującym – wówczas zmiany zmętnieniowe ulegają stopniowej progresji, co powoduje zwiększenie problemu z prawidłowym widzeniem.

Choć katarakta może rozwinąć się w każdym wieku, a w wielu przypadkach ma charakter wrodzony, to jednak w zdecydowanej większości stanowi ona problem osób w podeszłym wieku.

Jakie są przyczyny zaćmy?

Główną przyczyną zaćmy jest postępujący proces starzenia się organizmu i związane z nim zaburzenia procesów metabolicznych. Początki zaćmy u osób w podeszłym wieku przeważnie pojawiają się po 50. roku życia – nie jest to jednak twarda reguła i niejednokrotnie katarakta może nastąpić u młodszych seniorów. Jednak nie tylko wiek może stanowić powód występowania problemu o charakterze zmętnienia soczewki. Zaćma oka może być także rezultatem powikłań innych chorób oczu lub dużych wad wzroku (np. wysokie krótkowzroczności czy dystrofii siatkówki), niektórych schorzeń ogólnoustrojowych (np. retinopatii cukrzycowej), a także jako rezultat farmakoterapii niektórymi lekami (np. przewlekłego stosowania leków sterydowych u osób cierpiących z powodu reumatoidalnego zapalenia stawów czy po przebytych zabiegach transplantacji). Oprócz tego zaćma może być rezultatem m.in. mniej lub bardziej poważnego urazu oka, choroby nowotworowej narządu wzroku, otyłości, palenia papierosów i nadużywania alkoholu czy też nadmiernej ekspozycji na intensywne promieniowanie UV.

Co to jest zaćma i jakie są jej rodzaje?

  • Zaćma urazowa

  • Zaćma polekowa

  • Zaćma toksyczna

  • Zaćma wrodzona

  • Zaćma powikłana

  • Zaćma starcza (seniora)

  • Zaćma nabyta (degeneracyjna)

Zaćma – objawy

Początki zaćmy mogą w ogóle nie wskazywać na występowanie problemów w postaci procesu mętnienia soczewki oka. W większości przypadków jednym z pierwszych objawów zaćmy u seniora i pacjentów z innych grup wiekowych jest mniejsze bądź większe pogorszenie widzenia. Niemniej jednak wiele osób bagatelizuje tego typu problemy i często nie przykłada do nich zbyt dużej uwagi. Natomiast z biegiem czasy pojawiają się kolejne objawy zaćmy:

  • upośledzenie kontrastu – niewyraźne widzenie przedmiotów,

  • pogorszenie widzenia i utrudnienie prawidłowej oceny odległości,

  • nieprawidłowości związane z rozróżnianiem i dostrzeganiem barw,

  • trudności w widzeniu podczas słonecznego dnia – zauważalna i odczuwalna poprawa widoczności w trakcie pochmurnej pogody.

Takie objawy wskazują na problem o charakterze zaćmy. W wielu przypadkach występowanie tych symptomów prowadzi do występowania realnych trudności w zakresie codziennego funkcjonowania i samoobsługi.

Zaćma oka a leczenie

W przypadku początkowego stadium katarakty, gdy jedynym symptomem jest niewielkie pogorszenie widzenia, leczenie opiera się w głównej mierze na podawaniu pacjentowi specjalnych kropli do oczu. Te preparaty są dostępne wyłącznie na receptę. Właściwości kropli (np. zawierających pirenoksynę) polegają na hamowaniu aktywności związków chinoidalnych, co pozwala przeciwdziałać rozpuszczaniu białek współtworzących soczewkę oka i tym samym zapobiec procesowi mętnienia soczewki. Krople przeciwzaćmowe są szczególnie często stosowane wśród starszych pacjentów.

Niemniej, jednak jeżeli objawy zaćmy u seniora są zaawansowane, to wówczas leczenie farmakologiczne nie przyniesie żadnych rezultatów. Jedynym rozwiązaniem jest interwencja chirurgiczna, która polega na usunięciu zmętnionej soczewki i wszczepienie sztucznych implantów. Warto mieć jednak na uwadze, że leczenie chirurgiczne zaćmy oka u osoby w podeszłym wieku może okazać się niemożliwe – operacje te mogą być zbyt dużym obciążeniem dla organizmu seniora. Niemniej ocena ryzyka powikłań związanych z zabiegiem należy do lekarza. Niewątpliwą zaletą chirurgicznego leczenia katarakty jest fakt, że takie postępowanie pozwala na realną poprawę narządu wzroku i niejednokrotnie pacjenci nie muszą korzystać z przyrządów optycznych (tj. korekcja widzenia przy pomocy okularów okazuje się już niepotrzebna).

MEDICUS – badania diagnostyczne i leczenie zaćmy oka

Pojawienie się objawów zaćmy u osoby w podeszłym wieku może utrudnić seniorowi udanie się na wizytę lekarską. Niejednokrotnie osoby starsze nie mają też możliwości, aby poprosić swoich najbliższych o pomoc np. z uwagi na dużą odległość od ich miejsca zamieszkania. Dlatego Medicus oferuje niezwykle wygodne rozwiązanie dla osób chcących skorzystać z profesjonalnej opieki medycznej w warunkach domowych! Medicus oferuje dostęp do wielu specjalistów z różnych dziedzin medycyny (m.in. okulistów), którzy przeprowadzą fachową ocenę stanu pacjenta i zaproponują odpowiednie leczenie bez konieczności opuszczania własnego domu lub mieszkania. Prywatne wizyty lekarskie są realizowane na terenie Krakowa – wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z profesjonalnej praktyki lekarskiej (np. w przypakdu problemu początków zaćmy) zachęcamy do kontaktu.

Bibliografia:

  1. Lam D., et al. “Cataract.” Nature reviews Diseas primers 2015, 1(1): 1-15.

  2. Iwaszkiewicz-Bilikiewicz B. “Zaćma (cataracta).” Geriatria 2008, 2: 252-254.

  3. Allen D., Vasavada A. “Cataracta and surgery for cataract.” BMJ 2006, 333(7559): 128-132.

  4. Robman L., Taylor H. “External factors in the development of cataract.” Eye 2005, 19(10): 1074-1082.