Czym jest zespół Guillaina-Barrego – objawy, rozpoznanie i leczenie

Niektóre schorzenia neurologiczne pojawiają się rzadko. Niestety w wielu przypadkach powodują u pacjentów szereg poważnych deficytów dotyczących czucia i sprawności ruchowej. Choroba Guillaina-Barrego zaburzenie dotyczące układu nerwowego i struktur mięśniowych, które ma podłoże autoimmunologiczne. Co jest jego przyczyną? Jakie są powikłania zespołu Guillaina-Barrego? W jaki sposób należy leczyć tę chorobę?

Choroba Guillaina-Barrego – przyczyny

Mianem zespołu czy też choroby Guillaina-Barrego określa się formę polineuropatii, czyli uszkodzenia wielu nerwów obwodowych. Zmiany zapalne powodujące uszkodzenie komórek nerwowych są wieloogniskowe, co oznacza, że występują w różnych częściach ciała. W chorobie następuje zniszczenie neuronów czuciowych i ruchowych, co skutkuje sporym upośledzeniem funkcjonalności.

Pojawienie się zmian zapalnych, które prowadzą do zniszczenia neuronów, to wynik zjawiska autoagresji ze strony układu odpornościowego. To z kolei przeważnie wiąże się z wcześniejszą infekcją, przeważnie wirusową a rzadziej bakteryjną, dotyczącą przewodu pokarmowego lub dróg oddechowych. Wedle aktualnego stanu wiedzy zespół Guillaina-Barrego najczęściej łączy się z takimi drobnoustrojami jak:

• Wirus HIV
• Półpasiec
• Wirus grypy
• Cytomegalia
• Ospa wietrzna
• Mononukleoza zakaźna
• Haemophilus influenzae
• Mycoplasma pneumoniae
• Pałeczki Gram-ujemne Campylobacter
• Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B)

Choroba Guillaina-Barrego nie należy do rzadkich, gdyż zachorowalność nie przekracza 2 przypadków na 100 000 osób.

Zespół Guillaina-Barrego – objawy

Główne symptomy są związane z postępującym niszczeniem neuronów, co powoduje upośledzenie sprawności ruchowej. Objawy zespołu Guillaina-Barrego dotyczą przede wszystkim zmniejszenia siły mięśniowej, która z czasem ulega całkowitemu zniesieniu. W wyniku tego chory traci zdolność do samodzielnego przemieszczania się, choć warto zaznaczyć, że niedowłady nie dotyczą wyłącznie mięśni kończyn. U wielu pacjentów dochodzi także do niedowładu mięśni gałkoruchowych i mięśni twarzy, czego następstwami są m.in. zaburzenia mowy, dysfagia (upośledzona zdolność połykania), utrudnione żucie pokarmu i nieprawidłowości z funkcjonowaniem narządu wzroku. Warto podkreślić, że szczególnie niebezpieczny jest niedowład mięśni odpowiedzialnych za czynności oddechowe (np. międzyżebrowe, przepona). Ograniczona wydolność może skutkować nie tylko dusznościami, ale i poważną niewydolnością oddechową i zgonem.

Niszczenie komórek nerwowych wskutek wieloogniskowego stanu zapalnego prowadzi do różnorodnych nieprawidłowości w zakresie czucia. W przebiegu choroby Guillaina-Barrego najczęściej występują uciążliwe parestezje – dyskomfort w formie drętwienia i mrowienia kończyn. Oprócz tego pacjenci często doznają różnorodnych dolegliwości bólowych oraz osłabienia lub całkowitego zniesienia odruchów ścięgnistych (głębokich).

Ponadto u chorych mogą pojawić się jeszcze dwa inne typy objawów. Pierwszym są problemy dotyczące sfery psychicznej np. omamy, epizody depresyjne czy też wzmożone odczuwanie niepokoju. Drugi to różnorodne zaburzenia autonomiczne m.in. upośledzenie termoregulacji, nadciśnienie, nieprawidłowy rytm serca bądź hipotonia ortostatyczna.

Różnicowanie choroby Guillaina-Barrego z innymi schorzeniami

Warto pamiętać, że objawy zespołu Guillaina-Barrego są tożsame z wieloma innymi schorzeniami. W pierwszej kolejności konieczna jest ocena pacjenta pod kątem występowania neuropatii obwodowej. Następnym krokiem jest wykluczenie możliwości, że występowania innych chorób, którymi najczęściej mogą być:

• Błonica
• Borelioza
• Neurosarkoidoza
• Choroba Beri-Beri
• Choroby metaboliczne
• Zmiany zapalne naczyń
• Infekcje układu mięśniowego
• Udar lub zapalenie pnia mózgu
• Nowotwory korzeni nerwowych
• Uszkodzenie rdzenia kręgowego np. zespół ogona końskiego

Diagnostyka różnicowa choroby Guillaina-Barrego powinna obejmować aspekty anatomiczne (m.in. mięśnie, rdzeń kręgowy, mózg), czynniki etiologiczne (np. rozpoznanie infekcji wirusowej) oraz wyniki badań (np. morfologia krwi z uwzględnieniem kinazy kreatynowej czy poziomu immunoglobulin).

Zespół Guillaina-Barrego – powikłania

Nietrudno domyślić się, że postępujące zmiany zapalne i upośledzenie czuciowo-ruchowe mogą doprowadzić do niepełnosprawności chorego. Stopień powikłań zespołu Guillaina-Barrego jest w dużej mierze uzależniony od tego, w którym etapie zaawansowania nastąpi wykrycie choroby. Im szybciej zostanie postawiona diagnoza, tym lepsze rokowanie dla pacjenta w minimalizacji następstw tej wyniszczającej choroby.

Do najczęstszych powikłań należą ograniczenie siły mięśniowej, zwiększona męczliwość mięśni, utrzymujące się dolegliwości bólowe kończyn oraz przeczulica skórna na różnorodne bodźce.

Jak leczyć zespół Guillaina-Barrego?

Niestety pomimo dużego stanu wiedzy na temat tej choroby wciąż nie ma jednego, konkretnego sposobu leczenia zespołu Guillaina-Barrego. U chorych przeważnie stosuje się połączenie dwóch strategii:

1. Dożylne podawanie zdrowych przeciwciał, które zostały pobrane od dawcy o zgodnej grupie krwi.
2. Plazamfereza zwana też terapią wymiany osocza, gdyż umożliwia usuwanie przeciwciał atakujących neurony.

Ponadto w chorobie Guillaina-Barrego wykorzystuje się farmakoterapię lekami przeciwbólowymi, które mają złagodzić silne dolegliwości bólowe. Kluczowe znaczenie dla pacjentów odgrywa rehabilitacja ruchowa, bo to właśnie ona pozwala utrzymać prawidłową sprawność chorych i oddziaływać na czucie. Program rehabilitacji powinien być ukierunkowany zarówno na wzmocnienie osłabionej siły mięśniowej, jak i poprawę ich elastyczności oraz trening samodzielnego poruszania się i funkcjonalności w zakresie czynności dnia codziennego.

MEDICUS – diagnostyka i leczenie zespołu Guillaina-Barrego

Firma Medicus oferuje prywatną praktykę lekarską z dojazdem do domu pacjenta. Nasze usługi świadczymy na terenie Krakowa i najbliższych okolic. Gwarantujemy profesjonalną opiekę medyczną w zakresie różnych chorób np. kardiologicznych czy neurologicznych. Zainteresowanych rezerwacją wizyt zachęcamy do kontaktu.

Bibliografia:

1. Goodfellow J.A., Willison H.J. „Guillain-Barre syndrome: a century of progress.” Nature Reviews Neurology 2016, 12(12): 723-731.
2. Michałowska M. „Zespół Guillaina-Barrego.” Postępy Nauk Medycznych 2009, 11: 889-893.
3. Yuki N., Hartung H.P. „Guillain-barre syndrome.” New England Journal of Medicine 2012, 366(34): 2294-2304.