Przewlekłe niedokrwienie kończyn – objawy i postępowanie

Czy problemy z kończynami dolnymi mogą stanowić zagrożenie dla serca? Choroba niedokrwienna kończyn dolnych jest niezwykle poważnym zaburzeniem, które może powodować szereg niedogodności ze strony mięśnia sercowego i naczyń. Jakie są objawy złego krążenia w kończynach dolnych? Jak skutecznie leczyć przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych?

Choroba niedokrwienna kończyn dolnych – co to jest?

Mianem przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych określa się chorobę, która polega na upośledzeniu prawidłowego przepływu krwi przez naczynia dolnej połowy ciała. Miażdżyca kończyn dolnych dotyczy w głównej mierze tętnic. Wskutek zaburzenia krążenia dochodzi do pojawienia się różnorodnych dolegliwości utrudniających choremu codzienne funkcjonowanie. Częstość występowania objawów złego krążenia w kończynach dolnych jest wprost proporcjonalne do wieku – osoby starsze są bardziej narażone na rozwój zmian ischemicznych (niedokrwiennych).

Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych – przyczyny

Głównym powodem występowania objawów złego krążenia w kończynach dolnych jest powstawanie blaszek miażdżycowych w obrębie naczyń tętniczych. Blaszki miażdżycowe stanowią mieszankę makrofagów i lipoprotein, które ulegają formowaniu w złogi prowadzące do zmniejszenia światła tętnic. Wynikiem tego jest częściowe, a w skrajnych przypadkach całkowite, zaburzenie prawidłowego przepływu krwi w obrębie nóg. Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych podobnie jak zwykła miażdżyca rozwija się latami. Można więc domyślić się, że choroba niedokrwienna kończyn dolnych jest przeważnie rezultatem nieprawidłowego stylu życia i chorób współistniejących. Czynniki ryzyka, które zwiększają predyspozycję do pojawienia się miażdżycy to:

• otyłość,
• cukrzyca,
• hiperlipidemia,
• palenie tytoniu,
• nadużywanie alkoholu,
• złe nawyki żywieniowe,
• niski poziom aktywności fizycznej,
• nieleczone/niewyrównane nadciśnienie tętnicze,
• długotrwałe unieruchomienie i brak odpowiedniego postępowania rehabilitacyjnego.

Objawy złego krążenia w kończynach dolnych

Najczęściej zgłaszanym problemem przy przewlekłym niedokrwieniu kończyn dolnychjest chromanie przestankowe. To stan charakteryzujący się występowaniem dolegliwości bólowych w obrębie kończyn dolnych, które nasilają się podczas chodu i ulegają ustąpieniu w trakcie odpoczynku. Ból przeważnie jest zlokalizowany w obrębie łydek. Niejednokrotnie towarzyszy mu uczucie nadmiernego wyziębienia palców stóp lub całej stopy, a także mniej bądź bardziej zauważalne zbladnięcie skóry. Z biegiem czasu dolegliwości bólowe zaczynają pojawiać się w trakcie odpoczynku, zwłaszcza podczas wieczornego leżenia w łóżku i tym samym utrudniają zasypianie.

Zaburzenia czucia w obrębie kończyn dolnych

W wielu przypadkach zwiastunem miażdżycy jest zaburzenie czucia w obrębie kończyn dolnych. Początkowo są to niedogodności w formie trudność z odczuwaniem ciepła i zimna, z czasem dochodzi do rozwoju wspomnianych dolegliwości bólowych. Pacjenci z chorobą niedokrwienną kończyn dolnych często skarżą się na występowanie dyskomfortu w postaci rwania, kłucia, pulsowania, nadmiernego ucisku czy przesadnej ciężkości. Wielokrotnie osoby z przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych wspomina o nieustannym odczuwaniu dużego zmęczenia w nogach.

Skala Fontaine – diagnostyka miażdżycy kończyn dolnych

Nie od dziś wiadomo, że badania diagnostyczne są niezbędne dla oceny aktualnego stanu pacjenta. W przypadku choroby niedokrwiennej kończyn dolnych wykorzystuje się tzw. skalę Fontaine, która pozwala ocenić stopień zaawansowania zmian miażdżycowych. W skali Fontaine bierze się pod uwagę dolegliwości bólowe, dystans chromania przestankowego oraz wartość wskaźnika ABI – stosunku ciśnienia tętnicy stopy i wyższej wartości ciśnienia z pomiaru wykonanego na obu tętnicach ramiennych.

• Stopień I – wzrost wrażliwości na zimno, czasami występują parestezje. ABI: 0,89-0,7.
• Stopień II – ABI: 0,69-0,41. Dwa poniższe typy różniące się wartością dystansu chromania

1) Stopień IIa – ponad 200 m
2) Stopień IIb – poniżej 200 m

• Stopień III – obecność bólu spoczynkowego, który ulega nasileniu nocą. ABI: 0,4-0,2.
• Stopień IV – rozwój zmian martwiczych, zgorzeli, owrzodzeń i silne dolegliwości bólowe w trakcie spoczynku. ABI: poniżej 0,2.

Leczenie choroby niedokrwiennej kończyn dolnych

Pierwsze objawy złego krążenia w kończynach dolnych nie powinny być bagatelizowane. Dlatego obecność niedogodności w formie wspomnianych dolegliwości bólowych czy zaburzenia czucia w obrębie kończyn dolnych należy skonsultować z lekarzem. Tym sposobem można dostatecznie szybko wdrożyć leczenie i zapobiec progresji choroby.

W leczeniu przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych wykorzystuje się leki antykoagulacyjne, czyli preparaty o działaniu przeciwzakrzepowym – inhibiory czynnika Xa, heparyna, leki małopłytkowe oraz antagoniści witaminy K. Często w farmakoterapii miażdżycy naczyń stosuje się środki farmakologiczne wspierające obniżenie zbyt wysokiego ciśnienia.

Oprócz farmakoterapii niezbędna jest zmiana dotychczasowych nawyków żywieniowych. Konieczne jest włączenie do diety źródła zdrowych kwasów tłuszczowych m.in. ryb morskich, siemienia lnianego, orzechów, nasion i pestek, oliwy z oliwek czy awokado. Ponadto konieczne jest zwiększenie ilości spożywanego błonnika, ograniczenie prostych węglowodanów i tłuszczów oraz zapewnienie organizmowi optymalnego nawodnienia.

Jeżeli farmakoterapia i zmiana stylu życia nie przynoszą pożądanych efektów, to wówczas jedynym rozwiązaniem jest operacyjne leczenie choroby niedokrwiennej kończyn dolnych np. czyszczeniem naczyń przy pomocy stentów.

Medicus – diagnostyka i leczenie przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych

Firma Medicus to prywatna opieka lekarska z dojazdem do domu pacjenta, która oferuje usługi mieszkańcom Krakowa i najbliższych okolic. Nasi specjaliści sprawdzą się w przeciwdziałaniu chorobie niedokrwiennej kończyn dolnych. Osoby zainteresowanie poznaniem szczegółów np. związanych z opłatami lub wolnymi terminami, zachęcamy do kontaktu.

Bibliografia:

1. Krasiński Z., et al. „Stanowisko polskich ekspertów doyczące leczenia zachowawczego u pacjentów z chorobą tętnic kończyn dolnych.” Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019, 5(2): 153-189.
2. Hendiger W., et al. „Interwencje naczyniowe w objawowej miażdżycy tętnic kończyn dolnych u osób starszych.” Postępy Nauk Medyczynych 2016, 29(11B): 51-56.
3. Piotrkowska R., et al. „Edukacja terapeutyczna w leczeniu chorych na miażdżycę tętnic kończyn dolnych.” Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2011, 1: 13-17.
4. Kurpas D., et al. „Miażdżyca tętnic kończyn dolnych – choroba nieznana?.” Family Medicine 2008, 10(3): 462-464.
5. https://forumleczeniaran.pl/skala-fontainea-klasyfikacja-przewleklego-niedokrwienia-konczyn-dolnych/ [dostęp: 06.06.2023]