Obrzęk i opuchlizna nóg u seniora – przyczyny i leczenie

Obrzęki kończyn dolnych u osób starszych stanowią częsty problem. W wielu przypadkach pojawienie się opuchlizny w obrębie kostek i podudzi wiąże się z występowaniem różnorodnych schorzeń. Jakie są przyczyny puchnięcia nóg u osób starszych? Jakie są objawy współtowarzyszące obrzękom kończyn dolnych? Jak wygląda leczenie obrzęku nóg u starszej osoby leżącej?

Czym są obrzęki kończyn dolnych?

Obrzęki czy też opuchlizna to patologiczny stan, w którym dochodzi do przesadnego nagromadzenia płynu tkankowego w przestrzeniach międzykomórkowych. Zaburzenie prawidłowego przepływu płynu w sieci naczyń limfatycznych i krwionośnych sprawia, że z czasem zaczyna przesiąkać przez ściany struktur naczyniowych. Płyn przechodząc przez naczynia zaczyna zalegać w mięśniach i tkance podskórnej. Choć opuchlizna może pojawić się w każdej części ciała, to jednak najpopularniejsze są obrzęki kończyn dolnych.

Jakie są przyczyny puchnięcia nóg u osób starszych?

Pojawienie się obrzęku nóg u seniora nie jest czymś zaskakującym. Postępujący proces starzenia się organizmu powoduje, że wraz z wiekiem dochodzi do spowolnionego przepływu krwi i limfy. Niemniej jednak nie można zapominać, iż seniorzy borykają się z problemem wielochorobowości. Tym samym istnieje wiele potencjalnych przyczyn puchnięcia nóg u osób starszych. Wśród nich należy wymienić schorzenia dotyczące układu krążenia i systemu naczyń limfatycznych:

• Zastoje limfatyczne;
• Przewlekła niewydolność żylna;
• Chorobę zakrzepową żył głębokich (zakrzepica żył);
• Różnorodne choroby serca (tzw. niewydolność serca) np. nadciśnienie tętnicze, kardiomiopatia, przebyty zawał mięśnia sercowego, nabyte lub wrodzone wady zastawek serca.

Obrzęk nóg u starszej osoby może stanowić rezultat niewłaściwego trybu życia. Z jednej strony opuchlizna może nastąpić wskutek złego odżywiania się, co należy rozumieć jako nadmierne spożycie soli oraz niedobór białek i witamin. Z drugiej strony obrzęknięte kończyny dolne mogą pojawić się przy nadwadze i niewielkim poziomie aktywności fizycznej. Dlatego obrzęk nóg u starszej osoby leżącej to niezwykle częsta przypadłość, która wiąże się z jej unieruchomieniem. Ponadto należy wspomnieć, że obrzęki towarzyszą przegrzaniu organizmu i w związku tym pojawiają się w trakcie upałów.

Oprócz tego opuchnięte kostki u osoby starszej mogą być rezultatem takich przypadłości jak:

• Cukrzyca
• Reumatyzm
• Zrosty pooperacyjne
• Schorzenia wątrobowe
• Choroba nowotworowa
• Zaburzenia pracy tarczycy
• Choroby układu oddechowego
• Reakcje alergiczne lub zapalne
• Niewydolność lub schorzenia nerek.

Warto też dodać, że opuchlizna może być skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków np. antydepresantów czy środków steroidowych.

Obrzęk nóg u starszej osoby – objawy

Opuchlizna kończyn dolnych przeważnie dotyczy łydek (podudzi) oraz stóp. W przypadku tych drugich najczęściej opuchnięte kostki u osoby starszej. Obrzęk jest łatwy do zauważenia, gdyż skóra w miejscu jego występowania błyszczy i jest naciągnięta. Co więcej, senior przeważnie odczuwa nadmierny ucisk ze strony spodni lub skarpet, które stają się za ciasne wskutek zwiększenia wartości obwodu. Niemniej jednak obrzękom kończyn dolnych towarzyszą też inne symptomy:

• Zwiększona twardość skóry w okolicach obrzęku;
• Uciążliwe, mimowolne i bolesne skurcze mięśni nóg, które nasilają się nocą;
• Zmiana kolorytu skóry – blady lub siny, co jest rezultatem zaburzeń krążenia;
• Dyskomfort w trakcie chodu, który często prowadzi do dolegliwości bólowych;
• Widoczne poszerzenie niewielkich żył powierzchownych (tzw. pajączki na nogach).

Jak leczyć opuchnięte kostki u osoby starszej?

Obrzęk nóg u starszej osoby leżącej lub aktywnej rzadko kiedy jest problemem samym w sobie. Dlatego też przeciwdziałanie występującej opuchliźnie w głównej mierze bazuje na walce z chorobą podstawową. Z całą pewnością niezbędne jest wykonanie kontrolnych badań m.in. morfologii krwi, OB, lipidogramu czy analizy próbki moczu. Warto też rozważyć przeprowadzenie diagnostyki pod kątem obecności schorzeń serca (np. EKG lub echo serca) oraz w celu oceny drożności naczyń żylnych i tętniczych (tzw. USG doppler).

Leczenie obrzęku kończyn dolnych u seniorów jest nierozerwalnie związane ze schorzeniem, które je wywołuje. Dlatego konieczne jest, aby lekarz zdiagnozował przypadłość powodującą występowanie opuchlizny. Wówczas konieczne jest wprowadzenie odpowiednich leków (np. preparatów hipotensyjnych na nadciśnienie) bądź zmiana dotychczasowej farmakoterapii, jeżeli ma wpływ na rozwój zmian obrzękowych.

Obrzęk nóg u starszej osoby wymaga modyfikacji dotychczasowego stylu życia. Oznacza to, że należy zadbać o regularną aktywność fizyczną, ograniczyć spożycie soli, zwiększyć podaż pełnowartościowego białka, zagwarantować prawidłowe nawadnianie oraz dostarczyć niezbędnych witamin i minerałów.

Równie pomocnym sposobem do walki z obrzękami jest odzież kompresyjna. Specjalne mankiety lub pończochy zapewniają drenaż limfatyczny okolic objętych opuchlizną. Mianem drenażu określa się specjalną technikę masażu, którego celem jest stymulacja przepływu płynu tkankowego przez naczynia i minimalizacja opuchnięcia.

MEDICUS – diagnostyka i leczenie obrzęków kończyn dolnych

Obrzęk nóg u starszej osoby może stanowić nie lada problem z wizytą u lekarza. Co więcej, opuchnięte kończyny dolne są popularną przypadłością wśród seniorów o ograniczonych możliwościach ruchowych. To właśnie do nich jest skierowana oferta firmy Medicus – prywatnej praktyki lekarskiej z dojazdem do domu pacjenta, która jest realizowana na terenie Krakowa i najbliższych okolic. Zespół doświadczonych lekarek i pielęgniarzy pomoże zadbać o osoby w podeszłym wieku, które z różnorodnych przyczyn nie mogą skorzystać z opieki medycznej w gabinecie lub placówce. Nasi specjaliści przeprowadzą niezbędne badania medyczne, zaproponują odpowiednią profilaktykę i wprowadzą niezbędne środki do zwalczenia występujących przypadłości. Zachęcamy do kontaktu w celu rejestracji terminów.

Bibliografia:

1. Ochałek K., et al. „Obrzęk kończyn dolnych u kobiet w ciąży.” Medical Rehabilitation 2016, 20(4): 17-12.
2. Rymarz E., et al. „Edema of lower extremities – etiopathogenesis, types, diagnosis.” Medycyna Ogólna 2007, 13(3): 216-221.
3. Wiktor M., et al. „The basis of physiology of the lynphatic system. Lymphedema.” Guide for GPs 2006, 5(9): 80-89.
4. Zubilewicz R., Jaroszyński A. „Przewlekła choroba żylna.” Forum Medycyny Rodzinnej 2015, 9(5): 400-404.