Trudno gojące się rany – jak sobie z tym poradzić?

Raną określa się przerwanie ciągłości skóry, czasami również z tkankami podskórnymi. Przyczyny ran są różnorodne – począwszy od typowych urazów mechanicznych (np. przecięcie ostrym narzędziem), przez oddziaływanie czynników chemicznych (np. kwas) lub termicznych (np. rana wywołana poparzeniem słonecznym). Trudno gojące się rany, to częsty problem dla lekarzy. Co je wywołuje i jak im skutecznie zaradzić?

Czym jest niegojąca się rana?

Mianem rany przewlekłej określa się uszkodzenie ciągłości skóry wraz z położonymi pod nią tkankami, które wykazuje wyjątkowo dużą oporność na procesy gojenia.Przy niegojącej się ranie przeważnie występuje szereg czynników odpowiedzialnych za utrudnienie powrotu do zdrowia. Przeważnie trudno gojącą się raną określa się taki uraz, którego bliznowacenie trwa ponad 8 tygodni.

Głównym czynnikiem potęgującym utrudnione gojenie jest zakażenie bakteryjne. Rozwój infekcji jest uwarunkowany przez różnorodne przyczyny np. niedotlenienie rany, niedbałe zabezpieczenie uszkodzonej części ciała, niewłaściwa dezynfekcja bądź jej całkowity brak, czy też przypadkowe przedostanie się chorobotwórczych mikroorganizmów.

Ponadto do czynników zaburzających proces gojenia należą:

• Zaburzenia immunologiczne;
• Farmakoterapia środkami steroidowymi;
• Schorzenia współistniejące np. cukrzyca, nowotwory;
• Nieprawidłowe odżywianie się i niedobory w diecie np. biotyny, cynku.

Trudno gojące się rany – przyczyny

Utrudnione gojenie się ran u seniora stanowi niezwykle częsty problem u pacjentów w podeszłym wieku. Wynika to przede wszystkim z postępującego procesu starzenia się organizmu oraz wielu chorób współtowarzyszących. Trudno gojące się rany na nogach u osób starszych, zwane też owrzodzeniami żylnymi, to zazwyczaj rezultat niewydolności krążenia w żyłach. Zwolniony przepływ krwi sprawia, że żyły ulegają uszkodzeniu pod wpływem nadmiernego ciśnienia krwi. Niejednokrotnie u seniorów mogą występować zmiany zakrzepowo-zatorowe w kończynach dolnych lub blaszki miażdżycowe, co również potęguje szanse powstawania niegojących się ran.

Drugą i równie częstą przyczyną trudno gojących się ran na nogach u seniorów jest cukrzyca. Zespół stopy cukrzycowej to forma owrzodzenia prowadzącego zakażenia, a nawet infekcji tkanek głębokich stopy. Niezwykle często towarzyszą jej oznaki zmian niedokrwiennych i neuropatycznych. Rany przeważnie rozwijają się na podeszwie stopy, zwykle na przodostopiu.

Warto jednak pamiętać, że trudno gojące się rany nie dotyczą wyłącznie kończyn dolnych. Dowodem na to są odleżyny, które niezwykle często pojawiają się na powierzchni pleców i pośladków. To specyficzna postać owrzodzeń powstających na drodze długotrwałego ucisku i otarć skóry. Zwykle dotyczą pacjentów leżących, którzy wskutek unieruchomienia nie mają możliwości częstych zmian pozycji. Ponadto odleżyny mogą pojawić się np. przy długim noszeniu opatrunku gipsowego.

Niektóre trudno gojące się rany na nogach i innych częściach ciała są rezultatem powikłań pooperacyjnych. Zazwyczaj wynikają z nieprzestrzegania zasad higieny w obrębie miejsc zabiegowych lub stanowią następstwo wtórnej infekcji, co jest niestety częstym ryzykiem podczas pobytu w szpitalu.

Jakie są objawy trudno gojących się ran?

Nie jest zaskoczeniem, że niegojącą się ranę charakteryzuje wydłużony czas bliznowacenia. Utrudnionemu gojeniu zwykle towarzyszy wspomniana infekcja, która przyczynia się do występowania szeregu nieprawidłowości:

• Ocieplenia;
• Zaczerwienienia;
• Produkcji ropy z rany;
• Dolegliwości bólowych i pieczenia;
• Symptomów ogólnoustrojowych jak gorączka, osłabienie, złe samopoczucie, dreszcze.

Czy istnieje lekarz od trudno gojących się ran?

Lekarzem od trudno gojących się ran są chirurdzy, zwłaszcza mający doświadczenie z problemami naczyniowymi. Zadaniem specjalisty jest ocena stopnia zaawansowania rany i powagi występujących powikłań. Po przeprowadzeniu analizy stanu chorego proponowane jest odpowiednie postępowanie, które ma na celu przede wszystkim zagojenie urazu. Ponadto lekarz koncentruje się na zmniejszeniu występujących objawów współtowarzyszących np. obrzęku, dolegliwości bólowych.

Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku pacjentów leżących, szczególnie narażonych na niegojące się rany odleżynowe, konieczna jest fachowa opieka paliatywna. Pielęgniarki środowiskowe są w tej kwestii nieocenione, gdyż mają odpowiednie umiejętności w zakresie opatrywania ran i wykonywania niezbędnych zabiegów pielęgnacyjnych. Co więcej, są także upoważnione do przeprowadzania badań diagnostycznych i dzięki temu mogą na bieżąco informować specjalistę o aktualnym stanie pacjenta.

MEDICUS – domowe leczenie i opieka nad pacjentami z trudno gojącymi się ranami

Trudno gojące się rany na nogach i pozostałych częściach ciała przeważnie uniemożliwiają pacjentom pojawienie się w gabinecie lekarskim czy placówce medycznej. Tym bardziej jest to wyzwanie, gdy problem dotyczy osób w podeszłym wieku, które mogą być niezdolne do samodzielnej wizyty. W tym celu powstała firma Medicus, która oferuje prywatną opiekę lekarską i usługi pielęgniarskie z dojazdem do domu pacjenta. Nasza działalność obejmuje Kraków i jego najbliższe okolice. Z kolei w zespole mamy wielu świetnych specjalistów, w tym chirurgów i pielęgniarki paliatywne z doświadczeniem w przypadkach trudno gojących się ran. Osoby zainteresowane rezerwacją wizyt i poznaniem szczegółów naszej oferty zachęcamy do kontaktu.

Bibliografia:

1. Korzon-Burakowska A. „Zespół stopy cukrzycowej – patogeneza i praktyczne aspekty postępowania.” Forum Medycyny Rodzinnej 2008, 2(3): 234-241.
2. Rosińczuk J., Uchmanowicz I. „Odleżyny – profilaktyka i leczenie.” Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2014: 67.
3. Stotts N.A., Hopf H.W. „Facilitating positive outcomes in older adults with wounds.” Nursing Clinics 2005, 40(2), 267-279.
4. Szewczyk M.T., et al. „Ocena sprawności funkcjonalnej chorych z przewlekłą niewydolnością żylną i owrzodzeniem goleni.” Postępy Dermatologii i Alergologii 2005, 6(22): 265-270.