Zapalenie mięśnia sercowego – przyczyny i leczenie

Choroby serca stanowią poważny problem. Problemy związane z sercem są szczególnie niebezpieczne dla osób starszych, które z uwagi na podeszły wiek przeważnie borykają się z szeregiem innych dolegliwości. Co więcej, wraz z postępującym procesem starzenia się organizmu dochodzi do pogorszenia kondycji serca. Jak rozpoznać zapalenie mięśnia sercowego? Jakie są najczęstsze przyczyny tego problemu? Jakie badania wykonać, aby zdiagnozować zapalenie mięśnia sercowego?

Zapalenie mięśnia sercowego – przyczyny

Mianem zapalenia mięśnia sercowego określa się ciężką chorobę serca, której konsekwencją może być trwałe uszkodzenie tego narządu. Wynika to przede wszystkim z faktu, że komórki serca – kardiomiocyty – są objęte stanem zapalnym. Oprócz tego zmiany zapalne dotykają też naczyń krwionośnych przebiegających przez mięsień sercowy oraz tkanki śródmiąższowej.

Jeżeli chodzi o przyczyny zapalenia mięśnia sercowego, to w zdecydowanej większości przypadków jest to rezultat aktywnej lub przebytej infekcji. Przeważnie stan zapalny rozwija się wskutek zakażenia:

• Grzybiczego np. Candida;
• Wirusowego np. grypa, różyczka, ospa;
• Bakteryjnego np. gronkowce, salmonella, szkarlatyna;
• Pasożytniczego np. toksoplazmoza, tasiemiec, włośnica.

Ponadto w ostatnich czasach jedną z częstych czynników było zakażenie koronawirusem i ciężka postać Covid-19.

Niemniej jednak nie tylko infekcje są przyczynami zapalenia mięśnia sercowego. Problem ten może stanowić rezultat niektórych chorób neurologicznych, schorzeń autoimmunologicznych (np. sarkoidoza, twardzina układowa), zatruć (np. narkotykami, środkami przeciwbólowymi, metalami ciężkimi) czy szkodliwego oddziaływania promieniowania. Co więcej, zapalenie mięśnia sercowego może stanowić skutek uboczny stosowania niektórych leków (np. antybiotyków czy środków o działaniu przeciwpsychotycznym).

Jak rozpoznać zapalenie mięśnia sercowego?

Główne objawy wskazujące na występowanie zapalenia mięśnia sercowego to m.in. mniej lub bardziej nasilone dolegliwości bólowe odczuwane w klatce piersiowej, które nasilają się w trakcie ruchu, arytmia (niemiarowe i zbyt szybkie bicie serca), duszność (spoczynkowa lub wysiłkowa) oraz gorączka. Niemniej jednak osoby z zapaleniem mięśnia sercowego mogą też przejawiać inne symptomy np. bladość na twarzy, obrzęki kończyn dolnych (zwłaszcza kostek), nudności oraz wymioty, zawroty głowy, częstsze biegunki, częstsze i szybsze odczuwanie zmęczenia nawet po niewielkiej aktywności fizycznej. Co więcej, bardzo częstym jest widoczna i zarazem niewielka różnica w trakcie pomiaru ciśnienia.

Pod kątem rodzaju i intensywności objawów można wyróżnić trzy główne odmiany zapalenia mięśnia sercowego:

1. Przewlekła – często jest bezobjawowa i zwykle skutkuje niewydolnością serca;
2. Ostra – symptomy zmian zapalnych ustępują w ciągu kilku tygodni bądź miesięcy;
3. Piorunująca – niezwykle niebezpieczna, gdyż pojawia się nagle i towarzyszy jej gwałtowne nasilenie objawów, co w konsekwencji może zakończyć się zawałem serca.

Zapalenie mięśnia sercowego – jakie badania wykonać?

Podobnie jak w przypadku innych chorób, tak samo i przy zapaleniu mięśnia sercowego niezbędne jest wykonanie określonych badań diagnostycznych. Punkt wyjścia stanowi dokładny wywiad z pacjentem. Warto jednak zaznaczyć, że symptomy towarzyszące zmianom zapalnym serca mogą też występować przy innych schorzeniach krążeniowo-oddechowych np. miażdżycy, POChP czy nadciśnieniu tętniczym. Dlatego też w większości przypadków niezbędne jest wykonanie pogłębionej diagnostyki.

W celu wykrycia zapalenia mięśnia sercowego, zaleca się wykonać takie badania jak:

• Echokardiografię
• RTG klatki piersiowej
• EKG (elektrokardiogram)
• Biopsję endomiokardialną
• USG/TK/MRI mięśnia sercowego.

Ponadto duże znaczenie ma diagnostyka laboratoryjna. Jeżeli chodzi o analizę próbki krwi, to w kontekście zapalenia mięśnia sercowego należy wykonać pełną morfologię krwi, odczyn Biernackiego (OB), stężenie białka CRP, poziom troponin oraz stężenie peptydu natriuretycznego (BNP/nt-proBNP).

Zapalenie mięśnia sercowego – leczenie

Po wykonaniu badań i potwierdzeniu diagnozy należy rozpocząć postępowanie terapeutyczne. Leczenie zapalenia mięśnia sercowego ma charakter przyczynowy. Tylko w ten sposób istnieje szansa, aby wyeliminować czynniki przyczyniające się do rozwoju stanu zapalnego i uszkodzenia kardiomiocytów. Gdy problem tkwi w infekcji bakteryjnej lub wirusowej, należy zastosować odpowiednie leki zwalczające chorobotwórcze patogeny. Jeżeli zmiany zapalne są rezultatem chorób autoimmunologicznych, to wówczas niezbędne jest tzw. leczenie celowane, które jest ukierunkowane na konkretną chorobę.

Warto też dodać, że u pacjentów ze zdiagnozowanym zapaleniem mięśnia sercowego należy wdrożyć określone zalecenia. Mowa tu o:

• Bezwzględnym zakazie palenia papierosów,
• Ograniczeniu spożycia alkoholu do minimum,
• Zmniejszeniu poziomu aktywności fizycznej np. unikanie ciężkich treningów,
• Zmianie dotychczasowej diety m.in. wzrost spożycia czerwonych i ciemnych owoców bogatych w przeciwutleniacze,
• Rezygnacji z użycia niesteroidowych leków przeciwzapalnych np. inuprofenu czy kwasu acetylosalicylowego – bezpieczną alternatywą będzie paracetamol.

Medicus – diagnostyka i leczenie zapalenia mięśnia sercowego

Osoby starsze są szczególnie narażone na zmiany zapalne mięśnia sercowego. Niestety wiele z nich z uwagi na wiek i kiepski stan zdrowia nie jest w stanie pojawić się u specjalisty. Dlatego firma Medicus oferuje usługę prywatnej praktyki lekarskiej z dojazdem do pacjenta. Nasza działalność obejmuje Kraków i najbliższe okolice, natomiast zespół tworzą doświadczeni specjaliści m.in. kardiolodzy, gerontolodzy i pielęgniarki środowiskowe. Oferujemy domową diagnostykę i leczenie zapalenia mięśnia sercowego, co stanowi niezwykle wygodne rozwiązanie dla seniorów i ich najbliższych. Osoby zainteresowane zachęcamy do kontaktu.

Bibliografia:

1. Wiligórska N., et al. „Zapalenie mięśnia sercowego.” Kardiologia Inwazyjna 2017, 12(3): 47-58.
2. Zapolski T., et al. „Współczesne zasady diagnostyki zapalenia mięśnia sercowego i kardiomiopatii pozapalnej.” Folia Cardilogica 2015, 10(4): 259-267.
3. Śliż D., et al. „Trudności w rozpoznawaniu i leczeniu zapalenia mięśnia sercowego.” Kardiologia po Dyplomie 2014, 13(5): 39-44.
4. Spinczyk B., et al. „Zapalenie mięśnia sercowego.” Choroby Serca i Naczyń 2011, 8(3): 124-131.